Kategoria wojskowa to kluczowy element oceny zdolności do służby wojskowej w Polsce. Decyzję o jej przyznaniu podejmuje Wojskowa Komisja Lekarska na podstawie badania zdrowotnego kandydata. W życiu mogą jednak pojawić się okoliczności, które uzasadniają zmianę przyznanej kategorii wojskowej. W tym artykule wyjaśniamy, czy zmiana kategorii wojskowej jest możliwa, jak zmienić kategorię wojskową, a także jakie kroki podjąć, aby skutecznie przejść przez cały proces.
Kategoria wojskowa określa zdolność danej osoby do pełnienia czynnej służby wojskowej. Komisja Wojskowa przypisuje jedną z poniższych kategorii:
Każda z tych kategorii ma istotne znaczenie zarówno dla osób powołanych do służby, jak i tych, które chcą uniknąć pełnienia obowiązków wojskowych z powodu stanu zdrowia.
Kategoria wojskowa jest nadawana podczas obowiązkowej kwalifikacji wojskowej, która obejmuje zasadniczo wszystkich polskich obywateli po ukończeniu 18 roku życia. Jej celem jest wprowadzenie danych do ewidencji wojskowej oraz ustalenie zdolności obywateli do pełnienia służby wojskowej. Każdy pełnoletni obywatel otrzymuje wezwanie do stawienia się przed powiatową komisję lekarską.
Komisja przeprowadza szczegółowe badania lekarskie i bierze pod uwagę dostarczone przez poborowego zaświadczenia medyczne. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, może skierować go na dodatkowe badania specjalistyczne lub zlecić hospitalizację w celu dalszej obserwacji.
Po zakończeniu badań komisja wydaje orzeczenie mające status decyzji administracyjnej. Poborowy ma prawo złożyć od niej odwołanie do wojewódzkiej komisji lekarskiej, a w dalszej kolejności skierować skargę do sądu administracyjnego. Decyzja komisji określa zdolność do pełnienia służby wojskowej i zachowuje ważność przez cały okres obowiązku obrony ojczyzny, czyli aż do ukończenia przez obywatela 60. roku życia.
Zakres naszych usług z zakresu prawa wojskowego:
Odpowiedź brzmi: tak, można zmienić kategorię wojskową, jednak wymaga to przejścia odpowiedniej procedury oraz przedstawienia dokumentów potwierdzających zmianę stanu zdrowia.
W załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 marca 2024 r. można znaleźć szczegółowy wykaz chorób i dolegliwości, które stanowią podstawę do zwolnienia z obowiązku służby wojskowej. Dokument ten zawiera aż 83 strony i dzieli schorzenia na 19 kategorii, obejmujących różne aspekty zdrowia, takie jak budowa ciała, zdrowie psychiczne czy choroby układu krążenia. Łącznie wymienia się 304 przypadki kwalifikujące do przypisania kategorii „D” lub „E”. Warto zaznaczyć, że lista nie jest katalogiem zamkniętym. Fakt, że dane schorzenie nie zostało wymienione w rozporządzeniu, nie oznacza automatycznego braku możliwości zmiany kategorii wojskowej. Jak przewiduje §6 wspomnianego rozporządzenia, w przypadku choroby niewymienionej na liście, należy przyporządkować ją do najbardziej zbliżonej jednostki chorobowej z uwzględnieniem aktualnej wiedzy medycznej.
Jakie choroby zwalniają z obowiązku służby wojskowej?
Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie przez Wojskową Komisję Lekarską. Specjaliści oceniają stan zdrowia i na podstawie dostarczonej dokumentacji podejmują decyzję o odpowiedniej klasyfikacji medycznej. Dzięki takiemu podejściu osoby borykające się z poważnymi problemami zdrowotnymi mają szansę na uzyskanie korzystnej dla siebie decyzji, nawet jeśli ich schorzenie nie zostało bezpośrednio wymienione w rozporządzeniu.
Aby zmienić kategorię wojskową, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku i poddanie się ponownemu badaniu lekarskiemu przed Wojskową Komisją Lekarską. Poniżej przedstawiamy szczegółowe kroki.
Złożenie wniosku
Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku o ponowne ustalenie kategorii wojskowej do Wojskowego Centrum Rekrutacji (WCR). Wniosek powinien zawierać:
Kategorie wojskowe a dokumentacja medyczna
Do wniosku warto dołączyć pełną dokumentację medyczną, w tym:
Im bardziej szczegółowa dokumentacja, tym większe szanse na uzyskanie zmiany kategorii.
Po złożeniu wniosku osoba ubiegająca się o zmianę kategorii zostaje skierowana na badanie lekarskie przed Wojskową Komisją Lekarską.
Przebieg badania
Komisja przeprowadza kompleksowe badanie zdrowotne, analizuje dostarczone dokumenty medyczne i ocenia, czy zachodzą podstawy do zmiany przyznanej wcześniej kategorii.
Decyzja komisji
Decyzja komisji jest wydawana w formie orzeczenia lekarskiego. Może być to:
Jeśli Wojskowa Komisja Lekarska utrzyma dotychczasową kategorię, wnioskodawca ma prawo do złożenia odwołania.
Odwołanie składa się do Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej w terminie 14 dni od doręczenia decyzji. W odwołaniu należy wskazać powody, dla których decyzja komisji jest niezgodna z aktualnym stanem zdrowia, oraz dołączyć ewentualne nowe dokumenty medyczne.
Centralna Komisja Lekarska ponownie analizuje dokumentację i przeprowadza badanie. Decyzja tej komisji jest ostateczna i niepodważalna.
Procedura zmiany kategorii wojskowej jest regulowana przez przepisy zawarte w:
Zmiana kategorii wojskowej jest możliwa, ale wymaga odpowiedniego przygotowania i zgromadzenia pełnej dokumentacji medycznej. Jeśli Twój stan zdrowia uległ zmianie, warto złożyć wniosek o ponowne badanie przez Wojskową Komisję Lekarską. Dzięki odpowiedniemu podejściu i kompletnej dokumentacji możesz zwiększyć swoje szanse na uzyskanie korzystnej decyzji.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, raz przyznana kategoria wojskowa obowiązuje przez cały okres podlegania służbie wojskowej. Jeśli podczas kwalifikacji wojskowej w wieku 18 lat dana osoba została uznana za w pełni zdrową, ocena pozostanie aktualna aż do 60. roku życia, niezależnie od zmian, jakie zajdą w stanie zdrowia. Urazy, choroby, jak również traumy, które mogą istotnie wpłynąć na kondycję fizyczną lub psychiczną, nie zostaną uwzględnione przy ocenie zdolności do służby wojskowej, jeśli zainteresowany nie złoży stosownego wniosku o ponowną kwalifikację.
Chociaż przepisy nie określają tego wprost, w przypadku mobilizacji priorytetowo powoływane są osoby z kategorią „A”, szczególnie te, które odbyły szkolenie wojskowe w czasie pokoju. Zmiana kategorii wojskowej może więc pozwolić na uniknięcie obowiązków, które ze względu na aktualny stan zdrowia mogłyby być zbyt obciążające i doprowadzić do pogorszenia kondycji fizycznej lub psychicznej.
W sytuacji, gdy zdrowie się pogorszy, przepisy przewidują zwolnienie z niektórych obowiązków wojskowych. Kategoria „D” wyłącza z uczestnictwa w ćwiczeniach wojskowych, natomiast kategoria „E” całkowicie zwalnia z obowiązku mobilizacji i udziału w działaniach wojennych. Przyznanie kategorii „E” automatycznie uniemożliwia również otrzymanie przydziału mobilizacyjnego, co oznacza, że w razie mobilizacji nie trzeba stawiać się w jednostce wojskowej. Taka sytuacja pozwala skoncentrować się na zapewnieniu bezpieczeństwa swojej rodzinie.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny, do obrony kraju zobowiązani są wyłącznie ci obywatele, których stan zdrowia na to pozwala. Osoby, które z powodów zdrowotnych nie mogą pełnić służby wojskowej, mają możliwość wspierania kraju na inne sposoby.
Wpis nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa powinna być rozpatrywana indywidualnie. Zachęcamy do kontaktu telefonicznego z naszą kancelarią celem uzyskania indywidualnej porady prawnej.
Artykuły powiązane:
Zanim przejdziemy do rzeczy, musimy nieco bliżej poznać zakres wsparcia, którego potrzebujesz. Z myślą o tym, stworzyliśmy format Bezpłatnej Konsultacji, podczas której zapoznamy się ze sprawą, ocenimy realne możliwości i zaproponujemy kilka wariantów najbardziej optymalnych rozwiązań. Jak przebiega konsultacja?