Ile trwa uchylenie dozoru elektronicznego? Kiedy można się o nie starać? Jak wygląda procedura prawna i co zrobić, gdy sąd postanowi o cofnięciu zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.

Czym jest dozór elektroniczny?

Dozór elektroniczny (SDE) to forma odbywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym, przy jednoczesnym monitorowaniu skazanego za pomocą specjalnych urządzeń, takich jak bransoleta elektroniczna. System ten pozwala na kontrolowanie miejsca pobytu osoby skazanej oraz przestrzegania nałożonych na nią obowiązków.

Kiedy można starać się o uchylenie dozoru elektronicznego?

Zgodnie z zapisami Kodeksu karnego wykonawczego (Dz.U. 2024, poz. 706 – tj.), uchylenie dozoru elektronicznego może nastąpić w określonych sytuacjach, m.in. gdy:

• skazany nie przestrzega warunków wykonywania kary w SDE,
• nastąpiły okoliczności uzasadniające zakończenie odbywania kary w tej formie.

Procedura uchylenia dozoru elektronicznego

1. Złożenie wniosku

Wniosek o uchylenie dozoru elektronicznego może złożyć:

• skazany,
• obrońca skazanego,
• prokurator,
• kurator sądowy.

Wniosek ten powinien zawierać uzasadnienie oraz wskazanie podstaw prawnych. Dokumenty należy złożyć do sądu penitencjarnego, który wydał postanowienie o udzieleniu zgody na SDE.

2. Rozpatrzenie sprawy przez sąd

Sąd penitencjarny, po otrzymaniu wniosku, analizuje jego zasadność. Może on:

• rozpatrzyć sprawę na posiedzeniu bez udziału stron,
• wezwać strony do złożenia dodatkowych wyjaśnień,
• przeprowadzić rozprawę, jeśli wymaga tego sytuacja.

3. Wydanie postanowienia

Po rozpatrzeniu sprawy sąd podejmuje decyzję. Jeśli uzna, że dozór elektroniczny powinien zostać uchylony, wydaje stosowne postanowienie i określa sposób dalszego wykonywania kary.

Nasze usługi z zakresu prawa karnego:

Ile trwa uchylenie dozoru elektronicznego?

Czas trwania procesu uchylenia dozoru elektronicznego zależy od kilku czynników, takich jak:

• obciążenie sądu penitencjarnego,
• konieczność przeprowadzenia rozprawy,
• złożoność sprawy i liczba dowodów wymagających analizy.

Z reguły postępowanie trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Przepisy nie określają sztywnego terminu na rozpatrzenie wniosku, jednak w praktyce sądy dążą do jak najszybszego procedowania tego typu spraw.

Co dzieje się po uchyleniu dozoru elektronicznego?

Po uprawomocnieniu się decyzji o uchyleniu dozoru elektronicznego skazany ma obowiązek oddania urządzeń monitorujących, a sąd określa dalszy sposób odbywania kary. Może to oznaczać odbycie reszty kary w zakładzie karnym.

Jakie czynniki mogą skutkować cofnięciem zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego?

Kodeks karny wykonawczy przewiduje zarówno fakultatywne, jak i obligatoryjne przesłanki uchylenia zezwolenia na SDE.

Zgodnie z art. 43zab k.k.w., jeśli skazany nie przestrzega harmonogramu odbywania kary, np. nie powraca do miejsca odbywania dozoru w wyznaczonym czasie, sąd może cofnąć zezwolenie. W takich przypadkach każda sytuacja jest analizowana indywidualnie – istotne jest ustalenie, czy opóźnienie miało uzasadnioną przyczynę.

Natomiast art. 43zaa k.k.w. przewiduje sytuacje, w których sąd jest zobowiązany do uchylenia zezwolenia, m.in. gdy:

• skazany nie zgłosi się w terminie do podmiotu dozorującego w celu instalacji urządzeń monitorujących,
• uchyla się od montażu rejestratora lub założenia nadajnika,
• podczas odbywania kary w SDE narusza porządek prawny, popełnia przestępstwo lub uchyla się od obowiązków wynikających z dozoru,
• przerwa w wykonaniu kary została odwołana z przyczyny innej niż ustanie powodów jej udzielenia,
• skazany zostaje osadzony w zakładzie karnym z powodu tymczasowego aresztowania lub wykonywania kary w innej sprawie.

Jak można się bronić przed uchyleniem dozoru elektronicznego?

Skazany ma prawo do obrony i przedstawienia argumentów przemawiających za pozostawieniem go w systemie SDE. Przed wydaniem decyzji sąd analizuje okoliczności i musi stwierdzić, czy rzeczywiście zachodzą przesłanki do cofnięcia zgody na odbywanie kary poza zakładem karnym.

W momencie, gdy skazany dowiaduje się o wniosku o uchylenie dozoru (np. od kuratora), powinien przede wszystkim ustalić:

• na jakiej podstawie prawnej opiera się wniosek – czy chodzi o art. 43zaa k.k.w., czy art. 43zab k.k.w.,
• czy rzeczywiście wystąpiła okoliczność wskazana we wniosku,
• jeśli sprawa dotyczy fakultatywnej przesłanki (art. 43zab k.k.w.), czy istnieją argumenty, które mogą przekonać sąd, że nieprzestrzeganie warunków dozoru było uzasadnione i usprawiedliwione.

Tylko odpowiednie przygotowanie pozwoli skutecznie bronić się przed decyzją o uchyleniu dozoru elektronicznego. Błędem byłoby niestawienie się na posiedzenie sądu w tej sprawie – skazany ma bowiem jeszcze możliwość przekonania sądu, aby ten odstąpił od uchylenia zezwolenia, jeśli zachodzą „wyjątkowe okoliczności” przewidziane w art. 43zaa §2 k.k.w.

Co zrobić, gdy sąd uchylił zezwolenie na SDE?

Jeżeli sąd wydał postanowienie o cofnięciu zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego i zarządził przymusowe doprowadzenie skazanego do zakładu karnego, istnieje jeszcze możliwość odwołania.

Skazany może złożyć zażalenie w terminie 7 dni. Należy pamiętać, że dokument ten musi spełniać wymogi formalne oraz zostać złożony za pośrednictwem sądu, który wydał postanowienie. Sprawę rozpatrzy sąd apelacyjny, który ma obowiązek rozstrzygnąć wniosek w ciągu 7 dni od momentu otrzymania akt sprawy.

Dodatkowo skazany może zawnioskować o wstrzymanie wykonania decyzji do czasu rozpatrzenia zażalenia.

Warto pamiętać, że jeśli raz uchylono zezwolenie na odbywanie kary w SDE, skazany nie może ponownie ubiegać się o ten sposób odbycia kary w tej samej sprawie.

Ile trwa uchylenie dozoru elektronicznego? Podsumowując

Proces uchylenia dozoru elektronicznego nie ma jednoznacznie określonego terminu, jednak w praktyce trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Decyzję w tej sprawie podejmuje sąd penitencjarny na podstawie analizy wniosku i przedstawionych dowodów. Kluczowe znaczenie ma poprawne sporządzenie dokumentacji oraz odpowiednie uzasadnienie wniosku.

Wpis nie stanowi porady prawnej. Każda sprawa powinna być rozpatrywana indywidualnie. Zachęcamy do kontaktu telefonicznego z naszą kancelarią celem uzyskania indywidualnej porady prawnej.

Artykuły powiązane:

Czy dozór elektroniczny liczy się do recydywy? Wszystko, co warto wiedzieć

Czy kasacja wstrzymuje wykonanie wyroku? Wyjaśniamy kwestie prawne